W Polsce w ciągu roku doznaje udaru mózgu około 70 000 ludzi, są to dane jedynie szacunkowe, gdyż wciąż brakuje dokładnego rejestru wszystkich przypadków. Odległe rokowanie dla większości z nich jest niepomyślne, co oznacza zgon z powodu udaru lub znaczny stopień niepełnosprawności. Prawdopodobnie około 400 000 ludzi w Polsce żyje z trwałymi następstwami udarów mózgu. 

Udar mózgu jest trzecią co do częstości przyczyną umieralności oraz główną przyczyną trwałej niesprawności u dorosłych ludzi w naszym kraju. Wyróżnia się dwa rodzaje udaru mózgu: niedokrwienny oraz krwotoczny. Udary niedokrwienne stanowią około 80% wszystkich udarów mózgu, a udary krwotoczne odpowiednio 20%. Udar niedokrwienny wywołany jest brakiem przepływu krwi w naczyniu mózgowym i następowym uszkodzeniem mózgu w mechanizmie niedotlenienia, braku dostawy glukozy i niemożności usuwania produktów przemiany materii (powstaje zawał mózgu). Do zamknięcia tętnicy wewnątrzmózgowej dochodzi w wyniku umiejscowienia się w jej świetle skrzepliny pochodzącej z serca lub ze zwężonych przez proces miażdżycowy dużych tętnic domózgowych. Ponadto w przypadku zmienionych chorobowo małych tętnic może również dojść do ich zamknięcia. Pęknięcie zmienionego miażdżycowo naczynia mózgowego prowadzi do wynaczynienia krwi bezpośrednio do mózgu i powstania krwiaka śródmózgowego (jest to udar krwotoczny, czyli wylew krwi do mózgu), który rozpiera i uciska mózg prowadząc do wystąpienia objawów neurologicznych. Odcinkowo poszerzona tętnica mózgowa (tzw. tętniak) może pęknąć w przestrzeni między oponami otaczającymi mózg, powodując wystąpienie krwotoku podpajęczynówkowego.

Jak uniknąć udaru mózgu?

Przyczyny udaru mózgu i zawału serca są podobne. Polegają one na zmianach miażdżyco-zakrzepowych w naczyniach krwionośnych. Zmiany te są częściej spotykane u osób z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą i hiperlipidemią, a także u osób palących papierosy, otyłych oraz u osób w podeszłym wieku. Nie wszystkie z tych czynników zwiększają w równym stopniu ryzyko wystąpienia udaru mózgu. Jedynie podeszły wiek, nadciśnienie tętnicze i palenie papierosów są niezależnymi czynnikami ryzyka udaru mózgu. W profilaktyce udarów największe korzyści przynosi zatem leczenie nadciśnienia tętniczego oraz całkowite zaprzestanie palenia papierosów.

Jakie są objawy udaru mózgu?

Najczęstszymi objawami neurologicznymi u chorych z ostrym udarem mózgu są:

• Drętwienie twarzy oraz kończyn, a szczególnie uczucie znieczulenia całej połowy ciała
• Osłabienie siły mięśniowej kończyn, a szczególnie paraliż całej połowy ciała
• Wykrzywienie ust
• Zaburzenia świadomości
• Trudności w mówieniu lub rozumieniu mowy
• Zaburzenia widzenia jedno-lub obuoczne
• Zaburzenia chodzenia, zawroty głowy, zaburzenia koordynacji ruchów
• Silny ból głowy, nudności i wymioty
• Upadek i utrata przytomności

Jak leczyć udar mózgu?

Wystąpienie wyżej wymienionych objawów, szczególnie jeśli pojawiają się one nagle, należy zawsze traktować bardzo poważnie. W każdym przypadku wystąpienia tych objawów należy  pilnie wezwać pogotowie ratunkowe. Chory powinien być jak najszybciej przewieziony do specjalistycznego szpitala, który posiada oddział neurologiczny i neurochirurgiczny, oraz pełni 24-godzinny dyżur udarowy. Jeśli przed przyjazdem pogotowia ratunkowego wystąpi zatrzymanie oddechu i / lub krążenia należy dostępnymi metodami prowadzić akcję reanimacyjną według zasady ABC udzielania pierwszej pomocy. Bardzo ważne jest aby  chory został przyjęty do szpitala przed upływem 3 godzin, ze względu na możliwość leczenia trombolitycznego, które jest skuteczne pod warunkiem wczesnego zastosowania. U pacjentów, którzy przeżyli pierwszy udar mózgu wciąż istnieje duże ryzyko ponownego udaru (może przekraczać nawet 10% w ciągu pierwszego roku). Stad też konieczność prowadzenia wtórnej prewencji udarów, w zależności od ich etiologii. Na szczęście istnieje kilka skutecznych metod leczenia, zmniejszających ryzyko ponownego zachorowania na udar: leczenie przeciwkrzepliwe (acenokumarol), leczenie przeciwpłytkowe (aspiryna, dipirydamol, klopidogrel), oraz leczenie chirurgiczne zwężenia tętnicy szyjnej (endarterektomia i angioplastyka).

Źródło: Zdrowie.com.pl