W 1877 roku dwóch naukowców, Downs i Blunt, przez przypadek odkryło, że słonce zabija zarazki. Niektóre z probówek, w których hodowali bakterie, zostały umieszczone w nasłonecznionym miejscu, co zahamowało rozwój drobnoustrojów. 26 lat później duński lekarz, Niels Finsen, otrzymał Nagrodę Nobla za opracowanie skutecznej metody leczenia gruźlicy przy pomocy promieni słonecznych. Współcześnie, terapie światłem słonecznym stosuje się w leczeniu wielu chorób, nie tylko zakaźnych.
Promienie słoneczne niosą niestety ze sobą także wiele zagrożeń - przyspieszenie procesu starzenia, alergie, choroby - to tylko niektóre z ewentualnych skutków zbyt długiego eksponowania ciała na słońce. Opalając się na piaszczystej plaży należy więc także pamiętać o niekorzystnych skutkach słonecznej kąpieli i zachować zdrowy rozsądek.
Słońce a skóra
Korzyści - leczenie światłem jest niezwykle rozpowszechnioną metodą kuracji w przypadkach chorób skóry. Stopniowo zwiększane dawki słońca pomagają zwalczyć trądzik, łuszczycę czy łupież. Promienie słoneczne mają także leczniczy wpływ na owrzodzenia skóry spowodowane żylakami, zranieniem, gruźlicą czy ukąszeniem owadów. Ponadto, słońce wzmacnia odporność naszej skóry na choroby zakaźne - opalona skóra trzy razy skuteczniej zwalcza zarazki niż skóra blada. Umiarkowane dawki promieni słonecznych powodują, że skóra staje się gładka i elastyczna.
Zagrożenia - nadmiar promieni słonecznych prowadzi do wysuszania się skóry, przyspiesza starzenie i sprzyja rozwojowi raka skóry. Przesadne eksponowanie ciała na słońce prowadzi do uszkodzeń włókna z kolagenu i elastyny (dają skórze wytrzymałość i elastyczność). Tylko niewielka część tych uszkodzeń naprawiana jest samodzielnie przez organizm - w rezultacie skóra staje się bardziej sucha, szorstka, pogrubiała, a zmarszczki są coraz głębsze i bardziej widoczne.
Niektórzy, głównie młode kobiety, są uczuleni na promienie słoneczne - po dłuższym opalaniu pojawia się u nich alergiczny odczyn (silne swędzenie, krosty, bąble). Gojenie się tego typu zmian skórnych jest zwykle długim procesem.
W najgorszym przypadku, zbyt duża ekspozycja na słońce może prowadzić do oparzenia skóry. Powstaje wtedy odczyn zapalny, a w procesie tworzenia się go, dochodzi do uszkodzenia białka komórek, zwłaszcza tych, które chronią nas przed nowotworami. Jeżeli dojdzie do poparzenia skóry to funkcje obronne układu immunologicznego zostają uszkodzone, a tym samy, zwiększa się ryzyko rozwoju czerniaka.
Słońce a choroby
Korzyści - promienie słoneczne pomagają w terapii nie tylko chorób dermatologicznych, ale także i zakaźnych - gruźlica, zapalenie płuc, trąd. Umiarkowana opalenizna sprawia, że do organizmu trudniej przenikają bakterie chorobotwórcze ponadto światło słoneczne pomaga w zwalczaniu grzybów i drożdży. Działanie słońca wpływa także korzystnie na układ krążenia - porównywalne jest z ćwiczeniami fizycznymi; podobnie jak wysiłek, słońce wpływa na zmniejszenie spoczynkowej częstotliwości akcji serca poprawiając tym samy jego wydolność. Ponadto słońce normalizuje ciśnienie krwi - jeśli ciśnienie jest zbyt niskie, powoduje jego wzrost i na odwrót.
U chorych na cukrzycę słońce pomaga w obniżaniu poziomu cukru, a w hipoglikemii go normalizuje - słońce pobudza wydzielanie insuliny przez komórki w trzustce, a poza tym zwiększa wytwarzanie enzymu, który wychwytuje glukozę z krwi i przekształca ją w glikogen magazynowany w wątrobie. Dieta i ćwiczenia wspomagane terapią słoneczną pomagają kontrolować cukrzycę typu II, charakterystyczną dla ludzi w wieku dojrzałym.
Zagrożenia - poza wspomnianym już rakiem skóry, częste przebywanie na słońcu bez okularów z powłoką ochronną anty - UV może być przyczyną zapalenia spojówek oraz uszkodzenia soczewki i siatkówki. Zbyt długa ekspozycja na słońce może przyspieszyć rozwój zaćmy, która w niektórych przypadkach prowadzi do utraty wzroku.
Bardzo ważną sprawą podczas opalania jest picie dużych ilości wody w celu nawodnienia organizmu. Gdy o tym zapomnimy możemy dostać udaru cieplnego, którego objawami są: bladość skóry, apatia i coraz słabszy kontakt z otoczeniem.
Inne korzyści promieni słonecznych
Poprawia odporność - słońce zwiększa pojemność tlenową czerwonych krwinek, a tym samym pobudza proces fagocytozy odpowiedzialny właśnie za odporność naszego organizmu. Ponadto światło pobudza receptory na siatkówce w oku i synchronizuje pracę zegara biologicznego, który wpływa na wiele procesów takich jak na przykład wydzielanie hormonów - a przez to na układ odpornościowy.
Przyspiesza przemianę materii - w skutek działania promieni słonecznych rozszerzają się naczynia krwionośne, a do narządów dociera więcej krwi bogatej w składniki odżywcze. Dzięki temu procesowi nasze narządy przyspieszają tempo pracy wskutek czego organizm łatwiej spala kalorie. Szybsza i lepsza przemiana materii równoznaczna jest także ze sprawniejszym oczyszczaniem organizmu z toksyn.
Poprawia nastrój - pod wpływem działania promieni słonecznych w organizmie podnosi się poziom endorfin (substancji zwanych hormonami szczęścia) produkowanych w mózgu. Endorfiny natomiast korzystnie wpływają na nasze samopoczucie.
Wzmacnia kości - pod wpływem promieni UV nasz organizm wytwarza witaminę D, która niezbędna jest do prawidłowego funkcjonowania kości. Człowiek potrzebuje witaminy D, aby mógł przyswajać wapń i inne budulcowe minerały z pożywienia. Szczególnie istotne jest to w przypadku dzieci, które rosną, jak również w przypadku osób dojrzałych narażonych na osteoporozę. Dzienne zapotrzebowanie organizmu na witaminę D wynosi około 400 jednostek. Tę dawkę zapewnia nam 15-minutowa ekspozycja na słońcu.
Poprawia płodność - w oczyszczonym z toksyn ciele mężczyzny powstają silne i pełnowartościowe plemniki, a w przypadku kobiet reguluje się owulacja. Jak wiadomo słońce dobrze nastraja, zwiększa się popęd seksualny, a rezultacie, jak wynika ze statystyk, latem poczętych jest najwięcej dzieci.
