Z obserwacji specjalistów wynika, że w praktyce opiekuńczej, od początku jej istnienia, pielęgniarki były świadome roli i znaczenia dotyku, ale dopiero od blisko 20 lat to temat, który interesuje badaczy i doczekał się literatury. Dziś wiadomo, że dzięki dotykowi chorzy łatwiej znoszą chorobę. W tym wypadku ma on znaczenie rehabilitacyjne, terapeutyczne oraz opiekuńcze, a ponieważ dotyk należy do niewerbalnej formy porozumiewania się ludzi, można go rozpatrywać na dwóch poziomach: treści i relacji.

Pierwotny zmysł

Skąd tak ogromne znaczenie dotyku w życiu człowieka?
? Dotyk to jeden z ważniejszych zmysłów człowieka. Dziecko już w życiu płodowym kontaktuje się ze światem zewnętrznym przez dotyk. Dlatego tak ważne dla jego rozwoju jest masowanie brzucha przez przyszłą mamę. Zaraz po narodzinach noworodek również poprzez dotyk posługuje się i porozumiewa ze światem zewnętrznym ? wyjaśnia psycholog Agnieszka Warzocha. Dziecko przez pierwsze lata swego życia głównie przez dotyk poznaje otoczenie i rozpoznaje bliskich. Jeśli jego rozwój przebiega prawidłowo, przy kontakcie cielesnym odczuwa ogromną przyjemność i radość ? przekonuje psycholog. Liczne badania naukowe pokazały, że jest to jedna z bardziej pierwotnych potrzeb, której niezaspokojenie może prowadzić u dorosłej osoby do wielu zaburzeń. Dzieci wychowywane przez opiekunki, które nie dotykały podopiecznych, nie głaskały ich, nie przytulały, nie tylko gorzej się rozwijały fizycznie i psychicznie, ale częściej chorowały, a nawet pozbawione całkowicie dotyku umierały przed ukończeniem pierwszego roku życia. Kontakt rodzice ? dziecko jest oparty przede wszystkim na potrzebie kontaktu fizycznego, to bowiem najlepszy sposób komunikacji swoich uczuć. Rodzice powinni więc nawiązywać jak najczęściej tego rodzaju otwarty kontakt ze swoimi pociechami - w ten sposób nie tylko komunikują swoje uczucia, ale też wzmacniają więź emocjonalną.

Dłoń nie maszyna

Jeśli brak nam dotyku, warto dla podreperowania swojego zdrowia fizycznego i psychicznego wybrać się na masaże i zabiegi kosmetyczne. Gdy doskwiera nam głód dotyku, zrezygnujmy z zabiegów wykonywanych za pomocą mechanicznych urządzeń. Odpuśćmy sobie też musujące kąpiele. Wybierzmy takie zabiegi, które osobiście wykona rehabilitant lub kosmetyczka i odprężmy się.
Potrzeba dotyku towarzyszy nam przez całe życie. To zmysł zbawienny dla naszego zdrowia fizycznego i psychicznego. Jest równie ważny w życiu osób dorosłych i to nie tylko chorych. I nie chodzi tu o kontakt fizyczny z osobami bliskimi (który jest oczywiście istotny dla odczuwania pełni szczęścia, któż nie lubi być tulonym przez osobę kochaną), ale także o dotyk tzw. profesjonalny. Dlatego też w wielu gabinetach, na początek lub na koniec zabiegu, stosuje się manualny kontakt z klientem. Na przykład przed masażem odchudzającym wykonywanym przez maszynę klientki poddawane są zabiegowi peelingującemu całe ciało za pomocą drobinek z orzecha kokosowego rozcieranego po ciele za pomocą oliwy z pestek winogron.

Punkty spustowe

Dotyk jest podstawą rehabilitacji. W tej profesji dotyk jest bardzo świadomy i ukierunkowany. Stosuje się go przede wszystkim w terapii tzw. punktów spustowych. To technika wykorzystująca różne formy ucisku i ruchów w różnych kierunkach w tkance mięśniowej. Celem terapii jest uwolnienie ciała od bólu i poprawa jego sprawności ruchowej. Koncepcję w latach 40. XX wieku opracowała Amerykanka dr Janet Travell, nazywając punktem spustowym ?wrażliwe miejsca w mięśniach o wzmożonym napięciu?, które bolą pod wpływem ucisku i powodują m.in. promieniujący ból. Kiedy tkanka mięśniowa jest zdrowa, ruchowi nie towarzyszy ból i wykonać go można w tzw. pełnym zakresie. Tkanka mięśniowa boli i ma ograniczone ruchy, jeśli jest chora lub uszkodzona. Powodem uszkodzeń mogą być przeciążenia stawów, złe odżywianie lub urazy. Uszkodzona tkanka mięśniowa podczas samoleczenia staje się wrażliwa na dotyk. Chore miejsce staje się twarde i bolące.

Na cztery ręce

Ayurveda Abhyanga to masaż indyjski na cztery ręce całego ciała, twarzy i głowy ciepłym olejem. Wykonuje go dwóch masażystów. Odmładza, nawilża, oczyszcza i relaksuje skórę ciała. Chętnie poddają mu się klienci. Trwa półtorej godziny. Jest więc dla tych, którzy lubią dotyk. Dla amatorów tego zmysłu jest również hinduski masaż relaksacyjny, w którym wykorzystuje się gorące olejki eteryczne. Cienkim strumieniem polewa się nimi ciało i rozmasowuje na skórze. Masaż obejmuje całe ciało łącznie z głową, dłońmi i stopami; likwiduje stres i zmęczenie.

Dotyk jest też domeną klasycznego masażu oraz masażu tajskiego, który rozpoczyna się od stóp i kończy na głowie. Rozpoczynanie zabiegu od stóp sprzyja przemieszczaniu się energii ku wyższym partiom ciała. Kiedy uciskamy punkty refleksyjne na podeszwach stóp, energia płynąca do głowy musi każdorazowo pokonywać całą długość ciała. Zgodnie z tą zasadą uciskanie nóg dłońmi i kciukami wykonujemy od dołu ku górze. W idealnym przypadku po zakończeniu sesji masażu energia pacjenta będzie równomiernie rozłożona w jego ciele.

Charakterystyczne dla tej techniki jest masowanie przedramionami, rozciąganie i wykonywanie tanecznych, pełnych gracji ruchów. Psychologiczne terapie dotykiem mogą wspomagać tradycyjną psychoterapię w poznawaniu zaburzeń osobowości i rozwiązaniu problemów psychicznych, takich jak np. depresja. Różnego rodzaju masaże ? klasyczne, lecznicze, relaksacyjne ? mogą mieć zbawienny wpływ na nasz układ naczyniowy, mięśniowy czy nerwowy i pośrednio wpływać na polepszenie naszego stanu zdrowia.

Źródło: Rzeczpospolita